كتابچه ايمني دارويي تهيه و تنظيم دكتر ربابه فيض محمدي

عنوان
صفحه تهيه و تنظيم
دكتر ربابه فيض محمدي

تعداد صفحات 76 صفحه
پروتکل دارو دادن
3
روش های مختلف تجويز دارو
6
فرآيند نحوه دادن دارو به بيمار
21
نحوه تکميل کاردکس پرستاری
21
خطاهای دارويی Error Medication
21
انسولين
12
مورفين
12
هپارين
11
وارفارين
13
پتاسيم کلرايد
11
ديگوگسين
11
فرآيند شناسايی داروهای پرخطر
12
فرايند نحوه استفاده از داروهای مخدر
32
ثبت شبا هت های داروئی
31
اشتباهات ديداري وشنيداري در نسخه خواني
36
آنتی دوت بعضی از داروهای مورد استفاده
12
شرايط نگهداری داروهای تزريقی
12
مدت زمان نگهداری داروها بعد از رقيق شدن
11
دستورالعمل استفاده از سفترياکسون
14
فرآيند شرايط محل نگهداری ونحوه چيدمان داروها
11
% طريقه افزايش غلظت سرم قندی 5
42
اهميت محاسبات کلينيکی داروهادر بخشهای ويژه قلب
43
محاسبات رايج داروها در بخش های ويژه
41
پروتکل تزريق TNG در انفارکتوس و آنژين ناپايدار
45
پروتکل هپارين ) آنتی کواگولانت(
62
پروتکل استرپتوکيناز ) ترمبوليتيک(
62
پروتکل آميودارون ) ضد آريتمی(
63
دارو های ترالی اورژانس
61
علامت اختصاری مربوط به واحدهای اندازه گيری
11
سيستم اندازه گيری خانگی
11
جدول الکتروليتها و سرم های مصرفی در بخش
14
راهنمای سرعت انفوزيون نيتروگليسيرين
11
راهنمای سرعت انفوزيون دوبوتامين
15
راهنمای سرعت انفوزيون دوپامين

1 كتابچه ايمني دارويي تهيه و تنظيم دكتر ربابه فيض محمدي 1

2 فهرست عنوان پروتکل دارو دادن روش های مختلف تجويز دارو فرآيند نحوه دادن دارو به بيمار نحوه تکميل کاردکس پرستاری خطاهای دارويی Medicatin Errr انسولين مورفين هپارين وارفارين پتاسيم کلرايد ديگوگسين فرآيند شناسايی داروهای پرخطر فرايند نحوه استفاده از داروهای مخدر ثبت شبا هت های داروئی اشتباهات ديداري وشنيداري در نسخه خواني آنتی دوت بعضی از داروهای مورد استفاده شرايط نگهداری داروهای تزريقی مدت زمان نگهداری داروها بعد از رقيق شدن دستورالعمل استفاده از سفترياکسون فرآيند شرايط محل نگهداری ونحوه چيدمان داروها طريقه افزايش غلظت سرم قندی %5 اهميت محاسبات کلينيکی داروهادر بخشهای ويژه قلب محاسبات رايج داروها در بخش های ويژه پروتکل تزريق TNG در انفارکتوس و آنژين ناپايدار پروتکل هپارين ( آنتی کواگوالنت( پروتکل استرپتوکيناز ( ترمبوليتيک( پروتکل آميودارون ( ضد آريتمی( دارو های ترالی اورژانس عالمت اختصاری مربوط به واحدهای اندازه گيری سيستم اندازه گيری خانگی جدول الکتروليتها و سرم های مصرفی در بخش راهنمای سرعت انفوزيون نيتروگليسيرين راهنمای سرعت انفوزيون دوبوتامين راهنمای سرعت انفوزيون دوپامين مراجع صفحه

3 پروتکل دارو دادن هدف: تجویزصحیح داروبه منظورپیشگیری و به حداقل رساندن شدت عوارض دارویی معرفی پروتکل: پروتکل های پرستاری توافق هایی هستند که جهت سنجش فعالیت ها به کار می روند و موجب تعیین انتظارات برای مراقبت های پرستاری موثروایمن می شوند ودر جهت حفظ حقوق مددجویان وارتقاءکیفیت خدمات پرستاری موثرمی باشند. پروتکل دارو : جهت تجویزصحیح دارو و به منظور پیشگیری و به حداقل رساندن شدت عوارض دارویی برای پرستاران وبهیاران تدوین شده است. روش کار: دستورات پزشکی را از نظرصحت و کامل بودن اجزاء آن شامل: نام مددجو نام دارو دوز دارو راه مصرف دارو و زمان آن بازنگری نمایید. بیماردرست Right Patient داروی درست Right Drug روش درست Right Rute زمان درست Right Time دوز درست Right Dse دستورات پزشکی را ازنظرصحت درج در کاردکس دارویی بازنگری نمایید. 3

4 اصول آسپتیک و ایمنی را قبل از شروع کار رعایت نمایید )شستن دست ها و پوشیدن دستکش(. مژرها وکارت دارویی را روی ترالی دارو مرتب نمایید.کاپ دارویی را طوری روی کارت دارویی قرار دهید که نام بیمار خوانده شود. به منظور پیشگیری وبه حداقل رساندن خطا داروها را برای هر بیمار به صورت انفرادی آماده نمایید. داروی دستور داده شده را از قفسه یا محل مربوطه بردارید. برچسب دارو را از نظر نام دارو تاریخ انقضاء روش مصرف دوز دارو و هشدارهای ثبت شده روی آن بررسی نمایید. در زمان دارو دادن برچسب روی شیشه دارو) قرص مایع پودر...( باید 3 بار)قبل حین و بعد( کنترل شود. ظاهر دارو را از نظر شفافیت وجود ذرات خارجی و تغییررنگ بررسی نمایید. دوز دارو را محاسبه نمایید.)در صورتی که دارو نیاز به انفوزیون داشته باشد مقدار دارو غلظت الزم محلول مناسب و سرعت انفوزیون هر دوز را به دقت محاسبه نمایید.( داروها را بدون خارج نمودن از پوشش خارجی آنها در مژر بگذارید. داروهای تزریقی پودری را حداکثر نیم ساعت قبل از تزریق حل نمایید.)بعضی داروها را پس ازحل کردن در دمای خاص و به مدت معین می توان نگهداری نمود.در این موارد به بروشور دارو یا کتاب دارویی مراجعه شود( داروها را براساس روش مصرف آنها آماده نمایید.)در صورت شک روش صحیح را پرسیده و اختصارات مربوط به آنها را یاد بگیرید(. اگر در مورد دارو اطالعاتی ندارید به کتب دارویی بروشور یا برچسب دارو مراجعه نمایید. دارو را بعد از آماده نمودن مستقیما به اتاق مددجو ببرید. دارو را بدون مسئول رها نکنید. هنگام حضور بر بالین مددجو و قبل از دادن دارو از وی بخواهید خود را معرفی نمایید.)چک کردن هویت مددجو باعث اطمینان از دادن دارو به مددجوی صحیح می گردد.( درصورت عدم هوشیاری وآگاه نبودن بیمار دستبند مشخصات شامل : نام و نام خانوادگی تشخیص بخش و شماره پرونده جهت وی آماده و روی مچ دست نصب شود. پس از شناسایی بیمار هدف از دادن دارو و اثرات مورد انتظار آن را برای وی شرح دهید. بررسی های الزم قبل دادن داروهای خاص را انجام داده و نتیجه را ثبت کنید.)نظیر کنترل فشارخون نبض قند خون و...( 4

5 بعضی از داروها به دلیل تأثیر بر وضعیت همودینامیک بدن باید قبل از خواب به بیمار داده شوند مانند اولین دوز پرازوسین به اثرات تداخلی داروها با تغذیه بیماران توجه شود)مرکبات با وارفارین...( زمان تجویز دارو را طوری انتخاب کنید که حتی المقدور با خواب بیمار تداخل نداشته باشد یا مانع خواب بیمار نشود.)به طور مثال دیورتیک ها( تجویز دارو رأس زمان مقرر به ویژه در مورد آنتی بیوتیک ها حائز اهمیت است تا سطح درمانی دارو در خون ثابت نگهداشته شود. داروها را به دست بیمار داده و تا زمان مصرف کامل دارو بیمار را ترک نکنید )به ویژه در مورد بیماران روانی کم بینا و نابینا افراد پیر و سالخورده و بیمارانی که تعدد دارویی دارند( و در موارد مشکوک دقیقه پس از مصرف دارو بیمار را تحت نظارت دقیق قرار دهید. عالئم و نشانه های عوارض دارویی را به بیمار آموزش داده وکنترل نمایید. چنانچه عالئم و نشانه های مسمومیت دارویی بروز نمایید از ادامه مصرف دارو اجتناب کنید و به پزشک اطالع دهید. مداخالت پرستاری و موارد خاص از قبیل امتنان بیمار از خوردن دارو به هر دلیلی یا شکایت وی را ثبت نمایید. در صورتی که چند دارو برای بیمار تجویز شده است هر کدام را به طور جداگانه به وی دهید. به هشدار بیمار در مورد تفاوت داروی وی توجه کنید. درصورتی که داروی مخدر استفاده می شود بالفاصله پس از برداشتن دارو از قفسه مشخصات الزم را در برگه مخصوص داروی مخدر از نظر نوع و مقدار دارو نام بیمار تشخیص بیمار و نام پرستار یادداشت کنید. چنانچه دارو دارای طعم نامطبوعی است )داروی شیمی درمانی( از بیمار بخواهید پیش از خوردن دارو مقداری خرده یخ را در دهان نگهدارد یا مقداری ازنوشیدنی مورد عالقه خود را میل کند. 5

6 روش های مختلف تجویز دارو: A. داروهای خوراکی: توجه داشته باشید اگر بیمار قادر به بلع دارو نباشد پس از مشورت با پزشک معالج می توان قرص ها را خرد یا کپسول ها را باز وآن ها را با مایع مناسب حل کرد و بالفاصله از طریق دهان یا ( NGT ابتدا ازمحل صحیح قرار گیری لوله در معده مطمئن شوید( به بیمار داد. برای این کار می توانید محتویات معده را آسپیره نموده و یا میلی لیتر هوا به داخل معده پوش نمایید و با گوشی صدای ورود هوا به داخل معده را بشنوید.در صورت امکان دارو را مخلوط یا حل کنید وبا سرنگ گاواژ وارد لوله نمایید وسپس مسیر NGT رابا 31cc آب شستشو دهید.کالمپ کردن لوله بین هر دو نوبت گاواژ الزم است. توجه داشته باشید در مورد داروهای زیر زبانی )SL( بیمار باید تا پایان حل شدن دارو آن رازیر زبان خود نگهدارد.بهتر است بیمار در تخت بماند. برای دادن داروهای مایع و پودری بایستی نکات ذیل را مد نظر داشت : - A 1 داروهای مایع : دارو را بدرستی تکان دهید. شیشه دارو به گونه ای در دست نگهداشته شود که برچسب آن به طور کامل قابل خواندن باشد. جهت دادن دارو از کاپ های مدرج استفاده شود به گونه ای که سطح دارویی در کاپ هم سطح با چشم باشد. حجم های کمتر از 51 میلی لیتر را با سرنگ اندازه گیری نمایید. به جز ترکیبات آنتی اسید و شربت سینه برای جذب بهتر دارو را با 51cc محلول مناسب رقیق کنید. سر شیشه را با یک گاز مرطوب پاک کرده و درب آن را ببندید. 6

7 - A 2 داروهای پودری : به وسیله قاشق بیشتر از گنجایش آن ریخته و سطح آن را با چوب زبان صاف کنید. درب ظرف محتوی داروی پودری را ببندید.. B داروهای تزریقی : B1 تزریقات زیر جلدی و عضالنی : توجه داشته باشید برای تزریق زیر جلدی )SC( از سرنگ یک میلی لیتری ( سرنگ انسولین ) و سرسوزن کوتاه شماره برای تزریق عضالنی ( )IM از سرنگ 1-3 میلی لیتری و سرسوزن بلندتر شماره ( بالغین ) و ( کودکان ) استفاده می گردد. چنانچه الزم است محلول آماده داخل ویال برای تزریقات بعدی مورد استفاده قرار گیرد. تاریخ ساعت مقدار دارو در هر میلی لیتر و نام خود را به صورت برچسب روی آن بنویسید. توجه داشته باشید در تزریق هپارین سرسوزن قبل از تزریق عوض شود. همچنین نبایستی آسپیرایسون انجام شود و سرسوزن را در حالی که پنبه الکل روی ناحیه قرار دارد خارج و برای چند ثانیه روی ناحیه فشار مالیمی اعمال نمایید. در تزریق عضالنی پس از کشیدن دارو به داخل سرنگ سرسوزن را تعویض و سپس به مقدار 1.0 ml هوا به داخل سرنگ بکشید. پس از تزریق دارو هوا را هم تزریق نمایید. به این ترتیب هوا مانع خروج دارو به زیر جلد می گردد. - تزریقات وریدی : B2 قبل از تزریق باید از محل صحیح قرار گیری آنژیوکت در رگ بیمار اطمینان حاصل نمود. سرنگ های با حجم بیشتر جهت آماده سازی داروهای IV و رقیق کردن اولیه آنها به کار می روند. در تزریق وریدی مستقیم ( بولوس ) باید کنترل دقیقی قبل از تجویز دارو به عمل آید. زیرا دارو با تزریق وارد گردش خون بیمار شده و هرگونه خطای رخ داده قابل تصحیح نمی باشد ( مدت بولوس 1-3 دقیقه( 7

8 غلظت و سرعت تزریق دارو و ناحیه تزریق از نظر صحت و عالئم نشت دارو بایستی حتما" کنترل شود. در انفوزیون وریدی برای تزریق محلول های هایپرتونیک از وریدهای کوچک سطحی استفاده نشود. در هنگام وقفه در جریان مایع بافت اطراف آنژیوکت را از نظر تورم آسیب دیدگی و عالئم نشت دارو بررسی کنید. روی ظرف محتوی محلول برگه مشخصات که شامل نوع و حجم سرم نام بیمار شماره اتاق و تخت تعداد قطرات تاریخ و زمان شروع تاریخ و زمان قطع و نام پرستار میباشد چسبانده شود. در صورت اضافه کردن دارو به ظرف حاوی محلول مشخصات دارو ( نام ومقدار دارو( به برچسب اضافه شده و یا برچسب تغییر داده شود. در مورد انفوزیون با میکروست برگه مشخصات کامل شامل : نام بیمار شماره اتاق و تخت تعداد قطرات تاریخ و زمان شروع تاریخ و زمان قطع و نام پرستار روی میکروست نصب شود. تاریخ و زمان انفوزیون محل IV نوع و اندازه کاتتر در گزارش پرستاری شیفت مربوطه ثبت شود و در صورت رخداد هر گونه عارضه تزریق وریدی ( اعم از فلبیت و...( در گزارش پرستاری ثبت شود. قبل از رگ گیری در صورت لزوم موهای ناحیه ای که چسب روی آن قرار دارد را بتراشید. ( بیمار را از اهمیت کار آگاه نموده و سپس اقدام به شیو ناحیه می نماییم (. پانسمان محل کات دان را هر 02 ساعت تعویض نمایید. در صورتی که چسب آنژیوکت خیس یا خونی شده باشد بایستی تعویض شود. محل کاتتر هر ساعت تغییر یابد. در صورتی که ظرف محتوی محلول سالم باشد نیاز به تعویض آن نمی باشد. ولی در صورت هرگونه آسیب دیدگی ( اعم از سوراخ شدن پارگی ) بالفاصله تعویض شود. هپارین الک هر ساعت باید تعویض گردد. میکروست به شرط عدم وجود رسوب هر 20 ساعت تعویض گردد. برای باز نگهداشتن مسیر آنژیوکت هر 4 ساعت یکبار کاتتر را با 5.1 سی سی نرمال سالین شستشو دهید. 8

9 N.S Bed: Ward: D/W%5 Ringer Name: Type f Baxfer 1/3.2/3 Aminf D.S D/W%10 Ring.Lact Manitl Vlum ml Diurate: Free hr K.V.O Speed: Gtt/Min Fluhd & Meicatin add 1 2 Date f Start Clck AM Date f dispacharge MD PM MN AM MD PM MN Nurse C. داروهای موضعی - C1 داروهای پوستی : بهتر است استعمال کرم پماد یا لوسیون پوستی در محیط خصوصی صورت گیرد. بعضی از پمادهای موضعی به علت ایجاد اسپاسم در موضع به گرم شدن نیاز دارند. پوست ناحیه را به خوبی تمیز و از داروهای موضعی قبلی پاک نمایید. اگر آسیب پوستی یا زخم باز وجود داشته باشد استریلیتی را رعایت و دستکش و آبسالنگ استفاده نمائید. 9

10 - C2 داروهای بینی : در این روش بایستی بیمار به پشت خوابانده شود و برای رسیدن دارو به پشت حلق باید سر بیمار را به عقب خم کنید. قبل از استعمال دارو از بیمار بخواهید بینی خود را تخلیه کند.) به جز موارد افزایش ICP و خونریزی بینی و...( قطره چکان را حدود 5 cm باالتر از سوراخ بینی بگیرید و قطره ها را به قسمت میانی استخوان اتموئید بریزید. بیمار باید 1 دقیقه در وضعیت خوابیده باقی بماند. برای تجویز اسپری بینی باید بیمار به پشت خوابیده و سر را به عقب خم کند. نوک اسپری در داخل بینی قرار گیرد و حین اسپری کردن از بیمار بخواهید نفس را به داخل بکشد. - C3 داروهای چشمی : در این روش بیمار را به پشت خوابانده یا بنشانید و سر را به عقب خم کنید. ترشحات چرکی چشم ها را با پنبه و آبگرم از داخل به خارج چشم بشویید. قطره چکان را حدود 5-0 cm باالتر از گوشه داخلی چشم بگیرید. پس از ریختن دارو با انگشت فشار مالیمی به مدت یک دقیقه روی گوشه داخلی چشم وارد آورید تا از ورود دارو به بینی یا حلق و جذب سیستمیک آن جلوگیری شود. 10

11 - C4 داروهای گوشی: در این روش بیمار باید به طرف گوش سالم به پهلو بخوابد. در بالغین الله گوش را به طرف باال و عقب و در کودکان به پایین و عقب بکشید. اگر مجرای گوش با سرومن یا درناژ چرکی بسته شده است به آرامی با پنبه اپلیکاتور آن را به بیرون آورید. ولی مراقب باشید که به داخل کانال گوش فرو نرود و مجرا را به طور کامل مسدود نکند. قطره چکان را 5 cm باالتر از کانال گوش بگیرید و بیمار 0-3 دقیقه در همان وضعیت بماند. C5- داروهای مقعدی : در این روش بیمار باید به یک پهلو شود. شیاف را از روکش جدا کرده و سر آن را لوبریکانت کنید. با نفس عمیق بیمار می تواند اسفنگتر مقعد را شل نماید. با دست آزاد دو طرف باسن را گرفته و شیاف را تا یک انگشت در بالغین و نیم انگشت در کودکان به آرامی در داخل مقعد قرار دهید. بیمار 1 دقیقه به پشت بخوابد. C6- اسپری دهانی : قبل از تجویز اسپری بیمار باید یک دم و بازدم عمیق انجام دهد. سپس با یک دم آهسته ذرات اسپری را به داخل بکشد سپس به مدت 51 ثانیه نفس خود را نگه دارد. اگر تکرار دوز اسپری نیاز بود بین دو دوز بایستس 31 ثانیه 11 زمان وقفه وجود داشته باشد. ( باالخص در تجویز برونکودیالتورها ) این زمان وقفه جهت رسیدن دارو به قسمت های تحتانی تر برونش ها الزامی است. اگر از دو نوع آئروسل یا بیشتر استفاده میشود بایستی بین آنها 1-51 دقیقه فاصله زمانی وجود داشته باشد. به دلیل جلوگیری از عفونت های دهانی به بیمار آموزش دهیم بعد از استفاده از اسپری ها دهان خود را بشوید.

12 فرآیند نحوه دادن دارو به بیمار رعایت نکات ذیل در دارو درمانی بیماران الزامی است. 5- توجه به: - نام و نام خانوادگی بیمار و شماره تخت او -نوع دارو و شکل دارویی -دوز صحیح دارو -طریقه مصرف دارو -تاریخ شروع مصرف دارو -نام پرستار و پزشک 0- ساعت مصرف دارو را با توجه به نوع دارو عوارض دارویی و مراقبت های پرستاری ویژه آن تعیین میگردد. 3- قبل از شروع بکار حتما دستها شسته شود. 2- ترالی دارو را با ماده ضد عفونی کننده ضد عفونی نمایید. هنگام آماده کردن داروها به دوز دارو و شکل دارویی توجه شود. پس از آماده کردن داروها روی ترالی دارو ظرف دارو را در جای خود گذاشته و کمد دارویی را مرتب نمایید. در صورت موجود نبودن دارو حتما موضوع را به پزشک اطالع دهید و با رنگ قرمز در پرونده بیمار ثبت نمایید. در تمام مراحل حل کردن و تزریق کردن دارو نکات استریل را رعایت کنید. هنگام دارو دادن یک بار دیگر مشخصات بیمار را با کارت دارویی مطابقت دهید. هنگام دارو دادن حتما" بیمار را با نام و نام خانوادگی مخاطب قرار دهید )وی را به اسم می خواند( هنگام دارو دادن نوع دارو دوز دارو و... را مجددا با کارت دارویی مطابقت نمایید. 12

13 50- هنگام تجویز داروی خوراکی آب آشامیدنی در دسترس بیمار قرار دهید. 53 -داروهای تزریقی وریدی را بسیار آهسته تزریق نمایید )از تزریق سریع داروهای وریدی خودداری می کند(. 52 -در صورت انسداد مسیر رگ به هیچ عنوان اقدام به تزریق دارو نکنید )راه حل شستشو یا تعویض محل آنژیو کت می باشد(. 51 -در صورت نیاز به هپارینه بودن مسیر رگ نکات هپارین الک را رعایت نمایید. 56 -محل آنژیو کت را از نظر سالم بودن مسیر رگ )عدم تورم و التهاب عدم نشت دارو و سرم و...( کنترل نمایید. 52 -محل آنژیو کت را از نظر تاریخ و پاکیزه بودن ظاهری ( چسبها ) بررسی نمایید. 54 -هرگز دارو را در کنار تخت نگذارید تا بیمار آن را دیرتر مصرف کند )ممکن است بیمار مصرف دارو را فراموش کند یا فرد دیگری آن را مصرف نماید(. 51 -تا پایان مصرف داروهای خوراکی بر بالین بیمار بمانید و بر مصرف دارو نظارت نمایید. 01 -وقتی بیمار چندین دارو می گیرد داروها را جداگانه به وی دهید تا اگر دارویی زمین افتاد یا بیمار آن را رد کرد بتوانید آن دارو را شناسایی کرده و دوباره به بیمار بدهید. 05 -در زمان استفاده از میکروست جهت انفوزیون دارو تعداد قطرات و زمان انفوزیون را بطور دقیق تنظیم نمایید. در صورت عدم حضور بیمار یا امتناع وی از خوردن و مصرف دارو دارو را به ترالی دارویی بر گردانید و مراتب )مورد و موضوع( را در گزارش پرستاری قید نمایید. 13

14 نحوه تکمیل کاردکس پرستاری هدف از تشکیل کاردکس مراقبتی بیماران در بخش بستری هدف اصلی از در نظر گرفتن کاردکس برای هر بخش ایجاد سرعت عمل در مراقبت از بیمار و به حداقل رساندن اشتباهات احتمالی است. همچنین استفاده از کاردکس امکان مالحظه مجموعه اطالعات یک بیمار در بخش را در کنار هم به ما می دهد. مجموعه اطالعاتی که در کاردکس قابل دسترسی می باشد شامل موارد ذیل می باشد: اطالعات دموگرافیک بیمار نام پزشک معالج تشخیص پزشکی شماره تخت بستری اقدامات تشخیصی یا درمانی مورد نیاز بیمار که در ساعات آینده باید انجام گیرد مانند : مشاوره رادیوگرافی تاریخ عمل جراحی و... نحوه ثبت اطالعات در کاردکس مراقبتی: برای ثبت در کاردکس از سه قلم ( خودکار قرمز خودکار آبی مداد ) استفاده می شود. خودکار قرمز : برای ثبت موارد مهم مانند حساسیت دارویی خطر احتمال خودکشی وجود زخم یا هر گونه آسیب پوستی ممنوعیت تزریق عضالنی قطع نمودن دارو ( )DC ثبت ERROR و بطور کلی اطالعات خاص و هشدار دهنده در مورد بیمار می باشد. خودکار آبی : برای ثبت موارد ثابت در کاردکس مانند : نام و نام خانوادگی سن ( در بخش نوزادان تاریخ تولد ) شماره پرونده کد کامپیوتری نام پزشک معالج جراح تاریخ و ساعت پذیرش عالئم حیاتی زمان بستری نوع بیمه درمانی تاریخ و نوع عمل و داروها و سرم های تجویز شده درخواست آزمایشات و رادیوگرافی های تشخیصی مراقبتهای پرستاری و... می باشد. مداد : برای ثبت موارد متغیر مانند زمان درخواست آزمایشات تکراری ساعات انجام انجام عالئم حیاتی تغییر پوزیشن و...می باشد. 14

15 نکات مهم که در ثبت کاردکس می بایست مورد توجه قرارداد : مراقبتهای پرستاری به ترتیب ذیل در صورت وجود rder با ذکر تاریخ و ساعت انجام در کاردکس باید ثبت گردند: کنترل عالئم حیاتی کنترل وضعیت هوشیاری نحوه گرفتن اکسیژن همراه با نام وسیله و مقدار فلوی اکسیژن نوع راه هوایی مصنوعی و نحوه تزریق ونتیالسیون بیمار ( مد تنفسی ) راه تغذیه بیمار در صورت داشتن NGT گاستروستومی و یا ژژونوستومی نوع لوله ادراری ( فولی کاتتر F/C یا اکسترنال کاتتر ) E/C کنترل I&O ثبت با ساعت محاسبه مانند در ردیفهای بعدی مواردی مانند : چست تیوپ وریدهای مرکزی آرترالین دستور تغییر پوزیشن و ماساژ فیزیوتراپی و نوع آن در موارد دیگر نوشته می شود. آزمایشات روزانه بیماران و مواردیکه چندبار در روز و برای مدتی انجام می شود با مداد در اولین سطر قسمت آزمایشات و دستورات با ذکر تاریخ و به صورت مدادی باقی می ماند. هر گونه درخواست رزرو فراورده های خونی در ستون آزمایشات ثبت گردد. XRay سونو و...( در ستون سایر اقدامات پاراکلینیکی درج گردد. MRI C.T.Scan ( ثبت کلیه موارد گرافی ها ثبت زمان درخواست انجام اقدامات درمانی ( مانند همودیالیز تعویض خون LP و...( در ستون مراقبتهای پرستاری درج PRN Stat در فضای اختصاص یافته به داروهای تزریقی و غیر تزریقی ثبت گردد. گردد. داروهای کاردکس بصورت پشت و رو و در یک برگه A4 چاپ گردد. 15

16 نحوه ثبت دستورات دارویی در کاردکس مراقبتی : کاردکس دارویی بصورت ذیل طراحی شده که دو نمونه فرضی آن براساس استاندارد آورده شده است. نام پرستار ساعت راه مصرف دوز دارو نام داروی تزریقی تاریخ شروع تاریخ DC 15/2/6 Amp ceftriaxn mg011 IV محمدی 15/2/50 نام پرستار تاریخ DC ساعت تعداد قطرات سرم در دقیقه دوز دارو نام داروی اضافه شده مقدار سرم نوع سرم تاریخ شروع 15/2/6 D/W 500cc Aminphilhn mg011 gtt/ min محمدی 15/2/6 مواردی که دارو Hld میشود بامدادکلمه Hld و تاریخ آن در ستون دارویی نوشته می شود. داروهای Stat به مدت 02 ساعت با مداد در کاردکس باقی می ماندو بعد از آن پاک میشود. داروهایی که تغییر می یابند و یا قطع می شوند با خودکار قرمز روی آنها یک خط صاف کشیده و کلمه DC روی آن نوشته شده و تاریخ DC در ستون مربوطه قید گردد. در خصوص داروهایی که تغییر دوز دارند بعد از DC نمودن دارو در کاردکس دوز جدید نوشته شود. ثبت رژیم غذایی و نوع فعالیت با خودکار آبی و در صورت تغییر مورد قبلی با ذکر تاریخ با خودکار قرمزDC و مورد جدید در کنارآن نوشته شود. ( مثال رژیم غذایی: - NPO91/9/25 91/1/06 مایعات معمولی ) ( نوع فعالیت 91/1/01: )RBR 91/9/27- OOB CBR نکته : در صورت پاکنویس کاردکس در بخش کاردکس قبلی پانچ و در فایل مخصوص نگهداری و پاکنویس کننده نام و مشخصات خود را بایستی قید نماید. 16

17 خطاهای داروییMedicatin Errrs خطای دارویی : عبارت است از هرگونه رویداد قابل پیشگیری که ممکن است باعث یا منجر به مصرف نامناسب فرآورده دارویی یا ایجاد اثرات زیان آور در بیمار گردد. جمله خطای دارویی ممکن است به نحوه ی عملکرد شاغلین حرف پزشکی فرآورده های دارویی سیستم ها و فرآیند ها از ) Prescribing ( نسخه نویسی ) rder cmmunicatin دستور دارویی ( بر چسب فرآورده های دارویی ( labeling ) بسته بندی ( packaging ) نامگذاری ( nmenclature ) ترکیب نمودن داروها ( Cmpunding ) نسخه پیچی ( dispensing ) توزیع ( distributin ) تجویز دارو ( administratin ) آموزش ( educatin ) پایش ( mnitring ) مصرف فرآورده) )use باشد. مربوط طبق تعریف هر حادثه قابل جلوگیری که ممکن است سبب مصرف نامناسب دارو در بیمار شود ( در حالی که درمان بیمار تحت کنترل مراقبین سالمت است ) را خطای دارویی می گویند. بررسی های دیگر در بخش بستری در بیمارستان نشان داده اند که به طور متوسط روزانه یک اشتباه دارویی برای هر یک از بیماران اتفاق می افتد و بیشترین علت آن به زمان تحویل دارو مربوط می شود. 17

18 موارد دیگر نیز به دلیل مسائلی نظیر اشتباه در نام دارو ارائه دوز نادرست و عدم تحویل میزان دقیق داروها و استفاده از داروهای مشابه ایجاد شده بود. شلوغی بیمارستان ها و کمبود پرسنل بیمارستان نیز از جمله دالیل این مسئله می باشد. بر اساس یافته های تحقیقاتی بیشترین خطاهای دارویی توسط پرستاران و درهنگام تجویز دارو به بیماران صورت می گیرد. از راهکارهای کاهش این خطاء : به شک خود احترام بگذارید دست نگهدارید و همه چیز را یکبار دیگر مرور کنید. در دسترس قراردادن منابع به روز نظیر کتاب های معتبر فارماکولوژی آموزش کافی پرستاران توجه دقیق به تاریخ انقضاء اجتناب از عدم استفاده از عالئم اختصاری و نوشتن کامل و دقیق نام داروها. توجه به دستورات بر چسب دارویی بررسی حساسیت دارو ایجاد امکانات و تجهیزات مناسب جهت آماده سازی داروها از قبیل نور کافی و نظارت صحیح بر نحوه ی توزیع داروها Prednislne Digxin همیشه با داروهایی نظیر Warfarin و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ایی که بالقوه خطرات زیادی دارند با احتیاط بیشتر برخورد کنید. چرا خطاهای دارویی اتفاق می افتند خطاهای دارویی اغلب بعلت چند درمانی اتفاق می افتند که این مسئله نه تنها سبب آسیب به بیمار می شود بلکه سیستم و نظام سالمت را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. خطاها به دو دسته خطاهای فعال و خطاهای غیر فعال تقسیم می شوند. خطاهای فعال یک اثر فوری ایجاد می کنند مانند تزریق انسولین خطاهای غیر فعال یا تاخیری ( حادثه ای که منتظر وقوع آن هستیم ) خطاهایی هستند که نتایج آنها در دراز مدت ایجاد می شود. بیشتر خطاهای دارویی از نوع تاخیری هستند. 18

19 شایع ترین علل اشتباهات دارویی خوانا نبودن نسخه پزشکان : علل بیشتر خطاهای دارویی ناشی از بد خطی استفاده از اختصارات دارویی غیر معمول در نسخه است. متاسفانه ناخوانا بودن خط پزشکان میتواند منجر به اشتباه پرسنل داروخانه یا بیمارستان در خواندن صحیح نسخه ی پزشک و اشتباه در ارائه داروی صحیح یا دوز مناسب شود. تشابه اسمی داروها : تحویل داروی اشتباه به دلیل شباهت های اسمی داروها که لیست پیوست می باشد. وجود داروهای مشابه و اشکال در شکل و بسته بندی داروها : بسیاری از داروها بسته بندی یا اشکال مشابهی دارند. حتی در برخی موارد دیده شده که این مسئله میتواند منجر به ارائه ی اشتباه داروبه ویژه در بیمارستان ها یا به هنگام مصرف داروتوسط بیمار شود. مثال : سرم ها ویالهای تزریقی شرکت داروسازی ثامن آمپولها طبق گزارشات داروهایی که هر گونه اشتباه در ارائه ی آنها میتواند صدمات جبران ناپذیری را ایجاد نماید. انسولین مورفین هپارین وارفارین پتاسیم کلراید دیگوگسین 19

20 انسولین نکات کاربردی داروی انسولین انسولین باید در 0-4 درجه سانتیگراد نگهداری شود. از تزریق انسولین خنک باید خود داری گردد. دقیق بودن مقدار مصرف اهمیت بسیاری دارد. از لفظ واحد یا Unit استفاده شود و به اختصار "u" نوشته نشود. انسولین معمولی ( Insuin ) Regular را می توان با انسولین های NPH یا کند اثر به هر نسبتی مخلوط کرد. تعویض یک انسولین تنها با مخلوط تهیه شده نیز ممکن است پاسخ بیمار را تغییر دهد. ترتیب مخلوط کردن انسولین ها یا روش یا نوع سرنگ یا سوزن را نباید تغییر داد. در هنگام تزریق همزمان انسولین رگوالر و NPH همیشه اول باید انسولین رگوالر در سرنگ کشیده شود و پس از اختالط باید بال فاصله مصرف شود. انسولین باید در جای خنک نگهداری شود ( 0-4 درجه سانتیگراد ). در صورت تغییر رنگ یا وجود ذرات در انسولین باید از مصرف آن خودداری شود. تاریخ انقضاء دارو بر روی ویال را باید در نظر گرفت. تزریق انسولین به صورت زیر جلدی انجام می گیرد زیرا این راه جذب دارو آهسته تر و درد آن کمتر از تزریق عضالنی است. محل های تزریق را باید تغییر داد. برای مخلوط کردن سوسپانسون انسولین ویال را به آرامی تکان داده یا بین دو کف دست می غلطانند. از تکان شدید ویال باید خودداری کرد زیرا موجب ایجاد حباب و هوا در سرنگ می شود. 20 مسمومیت ودرمان : تظاهرات بالینی : عالئم و نشانه های کمی قند خون ( تاکیکاردی طپش قلب اضطراب گرسنگی تهوع تعریق بیش از حد لرزش رنگ پریدگی بی قراری سر درد اختالل گفتاری و حرکتی ) داد. درمان : کمی قند خون باید درمان شود اگر بیمارهوشیار باشد گرم کربوهیدرات خوراکی با شروع اثر سریع تجویز می شود. اگر بیمار هوشیار نباشد باید تزریق وریدی و یکباره محلول دکستروز 11 درصد گلوکز خون را بالفاصله افزایش

21 مورفین ( شبه تریاک ضد درد مخدر ) نکات کاربردی داروی مورفین مورفین در رفع درد ناشی از انفارکتوس میوکارد داروی انتخابی است این دارو ممکن است فشار خون را به صورت گذرا کاهش دهد. مصرف دارو در وقت معین برای درمان درد مزمن و شدید موثر است. تزریق 51 تا 01 میلی گرم در میلی لیتر مورفین سولفات به صورت میکروانفوزیون تزریق می شود. جهت استفاده وریدی 01 میلی گرم / میلی لیتر مورفین با 5-1/5 میلی گرم / میلی لیتر دکستروز %1 رقیق می شود. شود. درمان طوالنی مدت در بیماران با نارسایی کلیه به علت تجمع متابولیت های فعال ممکن است منجر به بروز سمیت مورفین به صورت اپیدورال اثر ضد دردی خوبی در دردهای پس از جراحی داشته است. تا 02 ساعت بعد بعد از تزریق بیمار را از نظر دپریسون تنفسی بررسی کنید. بیماران سالخورده نسبت به اثرات درمانی و عوارض جانبی مورفین حساس تر هستند و مقادیر کمتر در آنها توصیه می شود. مسمومیت و درمان : انتقال سریع وریدی دارو ممکن است به علت تاخیر در حداکثر اثر CNS دارو ( 31 دقیقه ) ایجاد اوردوز می کند. تظاهرات بالینی آن ضعف تنفس با یا بدون ضعف CNS میوز ( مردمک ته سنجاقی ) سایر عوارض کمی فشار خون برادی کاردی کاهش حرارت بدن شوک آپنه ایست قلبی ریوی کالپس گردش خون ادم ریوی و تشنجات درمان : ابتدا باید مبادالت گازهای تنفسی را از طریق یک راه تنفسی باز و تهویه برقرار کرد ( درصورت لزوم ).و آنتاگونیست مخدر ( نالوکسان ) برای رفع اثرات مضعف تنفسی الزم است. 21

22 هپارین ( ضد انعقاد ) نکات کاربردی داروی هپارین دوز هپارین کامال شخصی می باشد و بر اساس وضعیت بیماری سن بیمار وزن و وضعیت کبدی و کلیوی برای هر بیمار مشخص می شود. زمان ترومبین INR و PTT باید قبل از درمان برای تعیین مقدار اولیه آن ها اندازه گیری شوند. PTT به طور منظم اندازه گیری شود. خون هپارینه شده برای اندازه گیری ESR شمارش پالکتی نباید استفاده شود. برای جلوگیری از هماتوم یا به حداقل رساندن احتمال بروز آن ازتزریق عضالنی بیش از حد داروهای دیگر و در صورت امکان از هرگونه تزریق عضالنی خودداری شود. قطع ناگهانی مصرف دارو ممکن است قابلیت انعقاد خون را افزایش دهد. درمان با هپارین معموال با مصرف خوراکی داروهای ضد انعقاد دنبال می شود. مسمومیت و درمان تظاهرات بالینی : خونریزی درمان : قطع فوری مصرف دارو معموال موجب کنترل خونریزی می شود ولی در صورت خونریزی شدید ممکن است به پروتامین سولفات احتیاج باشد. یک میلی گرم پروتامین سولفات 11 واحد از هپارین را خنثی می کند. 22

23 وارفارین نکات کاربردی داروی وارفارین قبل از دادن دارو سابقه بیمار ( از جمله حساسیت به هر نوع دارو ) سوال شود. زمان پرو ترمبین و یا INR بیمار در ضمن درمان کنترل گردند. ادرار و مدفوع بیمار باید از نظر خون مخفی آزمایش گردند. این دارو در موارد ذیل باید با احتیاط مصرف شود : دیابت شدید زایمان اخیر عیب شدید کار کلیه ضایعات دستگاه تنفسی یا ادراری کارسنیوم احشاء سیروزکبدی کمبود ویتامین K, درصورت بریدگی اتفاقی )عمیق( پانسمان تمیز بر روی زخم گذاشته محکم فشار دهید و فورا به بیمارستان مراجعه نمائید. از مصرف زیاد غذاهای حاوی ویتامین K )ماهی روغن ماهی سبزیجات پیاز جگر گل کلم اسفناج باقال لوبیا قهوه و کاهو( ویتامینC بستنی و دخانیات بپرهیزید. درصورت تغییر مهم و اساسی در رژیم غذایی تغییر نحوه زندگی روزانه مسافرت به نقاط با آب و هوای متفاوت ابتال به بیماری هر چند خفیف از قبیل اسهال و استفراغ درمورد میزان مصرف داروی وارفارین مشورت نمائید. استفاده از مسواک نرم جهت جلوگیری از خونریزی لثه ها. استفاده از ریش تراش برقی به جای تیغ ریش تراش. پرهیز از فعالیت های خطرناک )فوتبال اسکی و کارهای خطرناک(. هرگونه تزریق عضالنی فقط با دستور پزشک معالج صورت پذیرد. خواهران گرامی: در مورد پیشگیری از بارداری با پزشک خود مشورت نمائید. درصورت افزایش زیاد خونریزی زمان قاعدگی به پزشک خود مراجعه نمائید. درصورتی که تمایل به حاملگی دارید حتما قبال با پزشک خود مشورت نمائید. درصورت مصرف وارفارین از شیر دادن به نوزاد خودداری نمائید. 23

24 مصرف داروی زیر همراه با داروی وارفارین اثر دارو را کاهش و خطر ایجاد لخته را افزایش می دهد: کلومیپیرامین- ریفامپین- ( اسپیرونوالکتون ) آلداکتون- باربیتورات ها- ویتامین K -آنتی اسید- استروژن لیست فوق اسامی کلیه داروها نمی باشد. بنابراین درمورد شروع هر دارو با پزشک خود یا کلینیک وارفارین یا پزشک داروساز مشورت نمائید. مصرف داروهای زیر همراه با داروی وارفارین اثر دارو را تشدید کرده و خطر خونریزی را افزایش می دهد: آلوپورینول-آمیودارون- آسپرین- آنتی بیوتیک- بتامتازون- سایمتیدین-کلوفیبرات- دیپریدامول- هپارین- ایندومتاسین- لووتیروکسین- پیروکسیکام - جم فیبروزیل- متی مازول- کوئینیدین- مفنامیک اسید لیست فوق اسامی کلیه دارو ها نمی باشد. بنابراین در مورد هر دارو با پزشک و یا کلینیک وارفارین یا پزشک داروساز مشورت نمائید. پتاسیم کلراید ( chlrid ) Ptassium جانشین الکترولیت نکات کاربردی داروی پتاسیم کلراید در درمان ) هایپو کالمی ) کمی پتاسیم خون پیشگیری از کمی پتاسیم خون مصرف دارد شود. در بیمارانی که دیژیتال مصرف می کنند خارج کردن سریع پتاسیم از بدن ممکن است به مسمومیت با دیژیتال منجر غلظت سرمی پتاسیم ازت اوره خون ( BUN ) و کراتینین PH و میزان مصرف مایعات و دفع آنها پیگیری می شود. بالفاصله بعد از عمل جراحی نباید برای بیمار پتاسیم تجویز شود این کار هنگامی صورت میگیرد که جریان ادرار وی برقرار گردد. 24

25 پتاسیم تزریقی باید فقط به صورت انفوزیون آهسته تجویز شود. این دارو نباید هرگز به صورت ناگهانی تزریق عضالنی یا وریدی شود. برای تزریق فرآورده های پتاسیم باید آنها را با مقادیر زیاد محلولهای تزریقی رقیق کرد. مسمومیت و درمان ST T ECG افزایش غلظت سرمی پتاسیم و تغییرات از جمله موجهای بلند و قله ای پایین افتادن قطعه از خط ایزوالکتریک ناپدید شدن موج P طوالنی شدن فاصله QT و پهن شدن کمپلکس QRS عالئم بالینی ضعف فلج عضالت ارادی زجر تنفسی و اشکال در بلع این عالئم ممکن است قبل بروز مسمومیت شدید یا کشنده قلبی بروز کنند. زیادی پتاسیم خون به طور متناقضی نشانه های شبیه به نشانه های کمی پتاسیم خون ایجاد میکند. درمان : شامل قطع مصرف مکمل پتاسیم و درصورت لزوم شستشوی دستگاه گوارش است. در بیمارانی که غلظت پتاسیم آنها بیش از 6/1 meq/ l است درمان حمایتی ممکن است شامل تزریق وریدی داروهای زیر شود. طی 1 دقیقه مقدار میلی اکی والدن بیکربنات سدیم انفوزیون وریدی می شود. در صورت تداوم اختالالت ECG باید مصرف آن طی دقیقه تکرار شود. مقدار میلی لیتر دکستروز درصد طی یکساعت انفوزیون می شود. انسولین ( 1-51 ) واحد به ازای هر 01 گرم دکستروز ) به محلول اضافه شده و یا به طور جداگانه تزریق شود. در صورت نبود موج P پایین شدن کمپلکس QRS و عدم مصرف گلیکوزید ها باید بال فاصله مقدار 1-5/. گرم گلوکوکنات کلسیم یا امالح دیگر کلسیم طی 0 دقیقه با پیگیری مداوم ECG تزریق وریدی شود تا اثر سمی پتاسیم بر روی قلب را خنثی سازد. نکته : مصرف همزمان با داروهای مدر حفظ کننده پتاسیم با مکملهای نمکی حاوی امالح پتاسیم میتواند. موجب بروز زیادی پتاسیم شود. برای برداشت پتاسیم از بدن می توان از رزین سدیم پلی استیرن سولفانات ( آ ونکس ) همودیالیز یا دیالیز صفاتی استفاده کرد. در صورت بروز کمی پتاسیم خون همراه با کاهش آب بدن مایعات فاقد پتاسیم تزریق وریدی کرد. خط مشی: 25

26 نگهداری پتاسیم کلراید در محل جداگانه از باکس دارویی بیمار عدم تزریق محلول رقیق نشده روش اجرایی: از نگهداری پتاسیم کلراید در باکس دارویی بیماران خودداری شود. ذخیره پتاسیم کلراید باید در باکس داروپرخطر در هربخش جداگانه نگهداری شود. دستور تزریق پتاسیم کلراید باید در پرونده بیمار توسط پزشک معالج ثبت گردد. در صورت دستور تلفنی پزشک معالج طبق دستور العمل دستورات تلفنی عمل شود. تزریق پتاسیم کلراید رقیق نشده به بیمار ممنوع می باشد. حداکثرسرعت انفوزیون پتاسیم کلراید 51 میلی مول در ساعت می باشد. در صورت دستور انفوزیون پتاسیم کلراید 01 میلی مول در ساعت بیمار باید مانیتورینگ قلبی شود. از اضافه کردن سایر الکترولیت ها به سرم حاوی پتاسیم کلراید خودداری نمائید. قبل از تزریق محلول آماده شده حداقل 51 بارسرم حاوی پتاسیم کلراید تکان داده شود. ترجیحا" درتزریق پتاسیم کلراید کمتر ویا مساوی با 01 میلی مول در 5111 میلی لیتر از انفوزیون پمپ استفاده کنید. در صورت تزریق پتاسیم کلراید بیش از 01 میلی مول در 5111 میلی لیتر بایداز انفوزیون پمپ استفاده کنید. توسط دو پرستارباید دوز وسرعت انفوزیون بررسی وتأئید ودرپرونده بیمار ثبت گردد. شود. هنگام تزریق پتاسیم کلراید از بر چسب قرمز که شامل دوز سرعت نام پرستار و ساعت شروع و اتمام محلول نوشته حداکثرسرعت انفوزیون پتاسیم کلراید 51 میلی مول در ساعت می باشد. حداکثردوز انفوزیون پتاسیم کلراید 21 میلی مول در لیتر می باشد. دوز باالتر و سرعت بیشترانفوزیون محلول باید از طریق رگ مرکزیCVP مانیتورینگ قلبی شود. باشد در اینصورت بیمار باید بطور مداوم هشدار : هرگز پتاسیم کلراید را از طریق IV مستقیم و یا IV بلوس تجویز نکنید زیرا تجویز پتاسیم کلراید با سرعت زیاد می تواند کشنده باشد. کلرور پتاسیم را در محلول قندی تجویز نکنید چون دکستروز با تحریک ترشح انسولین باعث کاهش گذرای پتاسیم سرم می شود. وضعیت تنفسی بیمار مبتال به هیپوکا لمی را ارزیابی کنید. زیرا هیپوکالمی میتواند عضالت تنفسی را ضعیف یا فلج کند و لذا آمبوبگ و ست احیا ی قلبی را قبال" کنار تخت بیمار آماده نگهدارید.